Algemeen

Raalte, 3 september 2024

Onderwerp: vaststelling zomernota 2024

Geachte leden van de raad,

Hierbij bieden wij u de zomernota 2024 aan. In de zomernota wordt de tussentijdse balans opgemaakt over het eerste halfjaar 2024.

Uitvoering begroting 2024
We hebben ons, samen met uw raad en de ambtelijke organisatie, onverminderd ingezet om de ambities te realiseren in het kader van de strategische opgaven en grote maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast zijn uiteraard ook de reguliere taken uitgevoerd.

Zo ligt de uitvoering van de lopende begroting voor een belangrijk deel op schema. De groeibeelden Raalte en Heino zijn gereed en met uw raad gedeeld. Ook zijn we aan de slag met een analyse voor de buurtdorpen en de extra kansen die groei voor de buurtdorpen biedt. De groeibeelden krijgen hun vertaling in de actualisatie/programmatische uitwerking van de Omgevingsvisie. Parallel hieraan zijn we gestart met de voorbereidingen om te komen tot een nadere uitwerking van het stationsgebied Raalte (centrum en spoorzone) en uitwerking van de locaties Raalte-Noord en Heino-Noordwest, deelgebied Molenweg.

Uw raad is in enkele beeldvormende sessies meegenomen in het toekomstbestendig maken van de openbare ruimte en de hierbij behorende vervangingsopgave.

De Regiovisie Beschermd Wonen en Maatschappelijke opvang 2024-2026 is door de deelnemende gemeente vastgesteld. Ook is het cultuurbeleidsplan 2024 ‘Cultuur versterkt’ door uw raad vastgesteld.

Op onderwijshuisvesting zijn mooie stappen gezet in het toekomstbestendig maken van schoolgebouwen. Zo heeft uw raad de projectplannen vernieuwbouw St. Jozefschool Nieuw Heeten en renovatie van basisschool De linde in Laag-Zuthem geaccordeerd.

We hebben input bij uw raad opgehaald om te vertalen in het duurzaamheidsbeleid. Ook het windbeleid is een belangrijk issue geweest in het eerste halfjaar 2024.

Zoals gezegd loopt de uitvoering van de begroting 2024 voor een belangrijk deel op schema. Met betrekking tot de planning van investeringskredieten hebben we met de organisatie mooie stappen gezet om stapsgewijs toe te groeien van planningsoptimisme naar planningsrealisme. Belangrijk aspect hierbij is de vertaling van gevraagde investeringsbudgetten naar concrete én haalbare uitvoeringscapaciteit.

Het realiseren van de ambities en het uitvoeren van alle reguliere taken vraagt continue en maximaal bijschakelen van benodigde capaciteit. Het vraagt ook voortdurend focus en aandacht om ambitie en belasting van de organisatie enigszins in balans te houden. We anticiperen hierbij op toekomstige ontwikkelingen. Omdat het vinden van ervaren krachten in de huidige arbeidsmarkt lastig is, zetten we steeds meer in op het aantrekken van junioren/ starters en mensen zonder gemeentelijke ervaring die we zelf opleiden.

Het financieel resultaat van deze zomernota laat voor de jaren 2024 en 2026-2028 een aanmerkelijk positiever resultaat zien dan bij de begroting 2024-2027 is gepresenteerd. Voor het jaar 2025 wordt een nadeliger resultaat voorzien. Belangrijkste oorzaak hiervan is de ontwikkeling van de algemene uitkering gemeentefonds. Het rijk heeft bij de voorjaarsnota besloten de oploop van de opschalingskorting met ingang van het jaar 2026 structureel te schrappen. Daarvoor werd wel een prijs gevraagd: het gemeentefonds is voor het jaar 2025 verlaagd.
Ondanks het schrappen van de opschalingskorting blijft de forse terugval in financiële middelen voor gemeenten vanaf 2026 bestaan, waardoor taken en middelen van gemeenten niet in balans zijn. De komende maanden zal door een nieuw kabinet gewerkt worden aan de verdere uitwerking van het hoofdlijnenakkoord richting een regeerprogramma, waarbij de landelijke VNG zich maximaal blijft inspannen om deze balans alsnog te bewerkstelligen. De verwachting is dat de resultaten hiervan bij de meicirculaire 2025 bekend worden.

Actueel financieel beeld

Het financieel resultaat van deze zomernota 2024 laat een positief beeld zien voor de jaren 2024, 2026 en 2027. Voor het jaar 2025 wordt een nadelig resultaat voorzien. Zie onderstaande tabel:

Belangrijkste oorzaak van het overwegend positieve resultaat, met uitzondering van het jaar 2025, is het resultaat van de meicirculaire 2024. Dit is met name het gevolg van compensatie voor volume-, loon- en prijsontwikkelingen en het afschaffen van de opschalingskorting vanaf 2026. Het schrappen van de opschalingskorting betekent voor Raalte een positieve bijstelling van structureel € 1,23 mln. vanaf 2026. Hiertegenover staat eenzelfde eenmalige korting voor het begrotingsjaar 2025.

Ontwikkelingen sociaal domein
De prognoses sociaal domein laten zien dat er een fors beroep gedaan moet worden op de reserve sociaal domein. De verwachting is dat deze reserve dit jaar mogelijk halveert. In de paragraaf sociaal domein zijn deze ontwikkelingen weergegeven. We zien de tekorten sociaal domein oplopen door met name forse kostenstijgingen binnen de jeugdzorg terwijl de inkomsten als gevolg van de Hervormingsagenda jeugd de komende jaren aanzienlijk teruglopen. We hebben een extern bureau onderzoek laten doen naar mogelijke besparingsmaatregelen binnen het brede sociaal domein om de verwachte tekorten terug te dringen. Bij de begroting 2025 komen we met nadere (proces) voorstellen om uitgaven en inkomsten sociaal domein meer in balans te brengen. Hierbij is ook van belang welk voorzieningenniveau we willen en kunnen nastreven, zowel binnen het sociaal domein als binnen het totaal van de gemeentelijke begroting.

Stand van zaken bouwgrondexploitatie/ projectenrapportage 2024
In deze zomernota wordt de stand van de bouwgrondexploitaties weergegeven in de paragraaf grondexploitatie. Daarnaast is de jaarlijkse projectenrapportage gebiedsontwikkeling bij deze zomernota gevoegd. De voortgang van de grondexploitaties wordt hierin per complex nader toegelicht.

Tot slot
Wij hopen dat deze zomernota voldoet aan uw informatiebehoefte en zien uit naar behandeling in uw raad.

Met vriendelijke groet,
burgemeester en wethouders van de gemeente Raalte,

de secretaris         de burgemeester

Monique van Esterik      Rob Zuidema